Табиий газни истеъмолчиларга тарқатиш бўйича амалдаги қоидалар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 12 январда қабул қилинган 22-сонли қарори билан тартибга солинади. Ушбу қарорда келтирилган қоидалар газ таъминоти ташкилотлари томонидан газ истеъмолчилари билан тузилган шартномаларда ўз аксини топган.
Аввало шуни таъкидлаш керакки, табиий газ етказиб бериш ҳар йили тасдиқланадиган параметрларга – маҳаллий ҳокимият органлари билан биргаликда ишлаб чиқилган балансга мувофиқ қатъий риоя қилинган ҳолда амалга оширилади. Энергетика вазирлиги томонидан ҳар йили, 1 декабрга қадар, “Ўзбекнефтгаз” АЖ, “Ўзтрансгаз” АЖ ва “Ҳудудгазтаъминот” АЖ ларига келгуси йил учун истеъмолчиларга табиий газ етказиб беришнинг йиллик ва чораклик ҳажмларини (қиш даври учун ойма-ой) юборилади.
Ўз навбатида, “Ҳудудгазтаъминот” АЖ мавжуд газ транспорт тизимларининг техник имкониятларини ҳисобга олган ҳолда истеъмолчиларга табиий газ етказиб беришнинг йиллик ва чорак ҳажмларини (қиш даври учун ойма-ой) етказиб беради.
Энергетика вазирлигининг вазифаларига газ таъминоти ташкилотлари томонидан йил бошида тасдиқланган газ истеъмоли параметрларига риоя этилишини назорат қилиш киради.
Газ таъминоти ташкилотларига истеъмолчиларнинг мурожаатларини (маиший истеъмолчилар бундан мустасно) ажратилган ҳажмлар даражасида қайта кўриб чиқиш ҳуқуқи берилди.
Юқоридаги қарорнинг “Табиий газдан фойдаланиш қоидалари”нинг 10-бандига биноан, табиий газ етказиб беришга устувор аҳамият берилади:
- маиший истеъмолчилар, шу жумладан оилавий корхоналарга;
- идоравий ва муниципал уй-жой фондига, юридик шахслар ётоқхоналарига ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига — аҳолини газ билан таъминлаш учун ҳамда локал қозонхоналарга — аҳоли эҳтиёжлари учун;
- қонун ҳужжатларида белгиланган стратегик ва ижтимоий аҳамиятга эга бўлган истеъмолчиларга.
Ушбу биринчи даражали истеъмолчиларни совуқ мавсумда табиий газ билан узлуксиз таъминлаш учун корхоналарни захира ёқилғи турларига ўтказиш жадваллари тузилади ва ушбу жадваллар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланади. Бу юқоридаги қарорнинг 58-бандида назарда тутилган. Тасдиқланган жадваллар барча манфаатдор ташкилотларга юборилади.
Ушбу жадваллар табиий газ етказиб беришнинг тахмин қилинган (прогноз) ҳажмлари биринчи даражали истеъмолчиларга, яъни аҳолига ва ижтимоий аҳамиятга эга бўлган объектларга узлуксиз газ етказиб беришни таъминламаган тақдирда кучга киради.
Аҳоли сони кўпаймоқда, янги ишлаб чиқариш объектлари, АГТКС ва иссиқхоналар газ қувурларига уланмоқда. Шунга кўра, ҳисобланган газ аҳоли ва ижтимоий соҳа объектларига керакли босимда етиб бормай, йўлда катта ҳажмда истеъмол қилинади.
Қарорда жадвалларга киритилган истеъмолчилар ёқилғи таъминотининг камайтирилмайдиган захирасига эга бўлишлари (камида 3 ой давомида эҳтиёжни таъминлаши) ва совуқ тушганда ушбу режимда ишлашга ўтишлари шартлиги назарда турилган. Эслатиб ўтамиз, захира ёқилғининг энг кўп ишлатиладиган турларига, масалан, баллонлардаги суюлтирилган газ киради.
Юқоридаги барча талаблар газ таъминоти ташкилотлари билан истеъмолчилар ўртасида тузилган шартнома шартларига киритилган, яъни ушбу талаблар истеъмолчиларга мазкур шартномалар тузилган пайтдан бошлаб маълум ва мажбурийдир.
Шундан келиб чиқиб, бир қатор юридик шахслар (жумладан, ресторан, кафе каби умумий овқатланиш корхоналари) томонидан шу кунларда захира ёқилғиларига ўтиш бўйича олинган кўрсатмаларда кутилмаган нарса йўқ – ушбу шартлар газ таъминоти билан тузилган шартномаларида аниқ кўрсатилган.
Ўзбекистон Республикаси
Энергетика вазирлиги Матбуот хизмати
1023
