Energetika vazirligi tomonidan O‘zbekiston Respublikasining “Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish to‘g‘risida”gi Qonuni ijrosini taʼminlash maqsadida elektr energetika sohasida umumiy quvvati 7 ming 231 MVt ga teng bo‘lgan 17 ta investitsiya bitimlari imzolandi.
Shuningdek, umumiy quvvati 2 100 MVt ga teng bo‘lgan issiqlik, quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha tender savdolari eʼlon qilingan. Shu bilan birga, umumiy quvvati 600 MVt ga teng quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha tender savdolari eʼlon qilinadi.
2017-2021 yillar davomida energetika tizimida 3 300 MVt dan ziyod yangi quvvatlar ishga tushirilib, mavjud ishlab chiqarish quvvatlari 14 131 MVtni tashkil qilmoqda. 2021 yil yakuniga qadar umumiy quvvati 1 800 MVtga teng bo‘lgan issiqlik va quyosh elektr stansiyalari ishga tushiriladi va ishlab chiqarish quvvatlari 15 800 MVtga yetkaziladi.
Energetika tizimida katta mablag‘li yirik loyihalar amalga oshirilmoqda. Ammo ishlab chiqarish va yetkazib berish hajmi qanchalik oshirilmasin, iqtisodiyot tarmoqlari, ijtimoiy soha obyektlari va xonadonlarning energiya samaradorligiga eʼtibor berilmasa, yetkazib berilayotgan energiya resurslari “havoga uchib ketishi” shubhasiz.
Ijtimoiy-iqtisodiy sohalarda energiya samaradorligini oshirish masalasi bugun hukumatning diqqat markazida. Ekspertlarning maʼlumotlariga ko‘ra milliy iqtisodiyot energiya sig‘imdorligi rivojlangan mamlakatlar ko‘rsatkichlaridan 2-2,5 baravar yuqori.
Agar jahonda energiya isteʼmolining qariyb 23 foizi uy-joy sohasiga to‘g‘ri kelsa, O‘zbekistonda bu raqam 40 foizni tashkil qilmoqda. Xususan, Yevropada 1 kvadrat metr uchun energiya sarfi yiliga 120-150 kilovatt-soatni tashkil qilsa, O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich 390 kilovatt-soatdan oshmoqda.
Shuni ham alohida taʼkidlash kerakki, elektr energiyasini ishlab chiqarish qanchalik oshirilmasin, agar uning sarfini tartibga solmasa yildan yilga ortib borayotgan talabni qondirish mushkul bo‘ladi. Misol uchun, bugun aholi farovonligi oshayotganligi sababli har bir xonadonda kamida bitta televizor, kir yuvish mashinasi, changyutgich, konditsioner kabi maishiy texnikalar bor. Baʼzida ulardan foydalanib bo‘lgach, rozetkadan uzib qo‘yilmaydi. Garchi, ular o‘chirilgan bo‘lsa-da, rozetkaga ulangan holda ham elektr energiya isteʼmol qilaveradi.
Birgina oddiy telefon quvvatlagichini olaylik. U elektr rozetkasiga ulangan holda kunu-tun qolsa, o‘rtacha bir oyda 1,5 kVt.soat, yiliga 18 kVt.soat energiya sarflaydi. Respublika miqiyosida esa elektr tarmog‘iga ulangan o‘rtacha 7 million xonadonda tassavur qilib ko‘ring. Shu bois xonadonlarda, ishlab chiqarish sanoatida va boshqa turli tarmoqlarda elektr energiya tejamkorligini taʼminlash ustuvor vazifa bo‘lib qolmoqda.
Mutaxassislarning elektr energiya tejamkorligini taʼminlash maqsadida o‘tkazgan o‘rganishlaridan maʼlum bo‘lishicha, hozirda O‘zbekistondagi har bir xonadonda (o‘rtacha 7 million xonadon elektr taʼminotiga ulangan) bir yilda o‘rtacha bitta xonadon 400 kVt.soatgacha elektr energiyasini tejash imkoniyati bor. Bu ko‘rsatkich respublika bo‘yicha o‘rtacha 2,8 milliard kVt. soatga aylanadi.
Energetika vazirligi maxsus shtabi xodimlari tomonidan joylarda ijtimoiy soha obyektlarining energiya samaradorlik holatlari o‘rganilmoqda. Aniqlanishicha, hududlar bo‘ylab ayrim ijtimoiy soha obyektlarda kuz-qish mavsumiga tayyorgarlik ko‘rish hamda energiya tejamkorlik va energiya samaradorlik holatlari achinarli ahvolda ekanligi maʼlum bo‘lmoqda.
Shu kabi bino va inshootlar sarflanadigan energiya resurslarining katta qismini isrof qiladi. Buning natijasida isteʼmolchilarga sifatli energiya resurslari yetib borishiga jiddiy taʼsir ko‘rsatishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi
Energetika vazirligi Matbuot xizmati
