Ўзбекистоннинг умумий энергетика балансида жамоат биноларининг истеъмол улуши саноат ва транспорт секторидан 50 фоизга яқинни ташкил этади. Жорий йилнинг 11 ноябрь куни Энергетика вазирлиги томонидан Жаҳон банки билан ҳамкорликда “Биноларнинг энергия самарадорлигини ошириш дастурини ишлаб чиқиш” мавзусида ўтказилган давра суҳбатида ушбу долзарб муаммодан чиқиш йўллари муҳокама қилинди.
Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Энергетика вазирининг биринчи ўринбосари Азим Ахмедхаджаев таъкидлаганидек, таълим ва тиббиёт муассасалари каби ижтимоий соҳа объектларининг энергия тежамкорлик салоҳияти 40 фоиздан ошгани – иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтиришда ҳам муҳим аҳамиятга эга. Фақат иситиш қозонларини замонавий энергия тежовчи қозонларга алмаштириш табиий газ сарфини қарийб 20 фоизга тежаш имконини беради.
Анжуманда Энергетика вазирлиги масълуллари томонидан таъкидланганидек, Ўзбекистонда иситиш сарфи (солиштирма иссиқлик сарфи) ўртача 320-390 кВт.соатни ташкил қилади. Таққослаш учун иқлими совуқроқ бўлган Голландияда бу кўрсаткич 95 кВт.соатга, Европада ўртача 150 кВт.соатга ва дунёда эса ўртача 220 кВт.соатга тенг эканлиги қайд этилди.
Шу билан бирга, Иқлим ўзгариши бўйича Париж келишувига кўра, Ўзбекистонда 2030 йилгача иссиқхона газлари чиқиндилари даражасини 35 фоизга камайтириш устида муайян ишлар олиб борилмоқда. Бу мақсадни амалга ошириш учун паст углеродли ривожланиш стратегиясида ҳукумат томонидан устувор вазифалар белгилаб берилган. Тармоқлар, жумладан, энергия ресурсларини тежаш ва шунга мос равишда жамоат биноларидан иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш учун энг катта салоҳиятга эга.
Биноларнинг энергия самарадорлигини асосий мезонлари қуйидагилардан иборат: табиий ёритиш; шамоллатиш, иситиш ва совутиш, шунингдек биноларни иссиқлик изоляцияси.
Тадбирда Жаҳон банки, Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги, Қурилиш вазирлиги, Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги, “Ўзқурилишматериаллари” уюшмаси, JICA, Осиё тараққиёт банки ва БМТ Тараққиёт Дастури вакиллари иштирок этди.
Давра суҳбатида экспертлар бино ва иншоотларда энергия истеъмолининг юқорилиги сабабларини муҳокама қилдилар. Хусусан, уларнинг техник тавсифлари замонавий энергия самарадорлиги талабларига мос келмаслиги, жумладан, самарасиз ёритиш тизимлари, иситиш, кондиционер, иссиқлик изоляцияси материалларидан фойдаланиш ва бошқа масалаллар кўриб чиқилди.
Таъкидландики, мамлакат ҳукуматининг бир қатор қарорларида янги қурилган ва реконструкция қилинаётган биноларнинг энергия самарадорлигига қўйиладиган талабларни тубдан ошириш мақсадида, алоҳида стандартлар кўзда тутилган. Ушбу меъёрлар шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини қайта кўриб чиқиш билан бирга, бино ва иншоотларнинг энергия самарадорлиги синфларини аниқлаш бўйича норматив ҳужжатларни ишлаб чиқиш, шунингдек, мавжуд биноларда давлат органлари ва ташкилотлари томонидан кичик қуёш фотоэлектр станциялари, қуёш сув иситкичлари, иссиқлик насослари, ёруғлик тизимлари учун ЛЕД манбалари, энергия тежовчи газ ёндиргичлари каби қурилмалар ва бошқаларни ўрнатишни тартибга солади.
Тадбирда бино ва иншоотларни қуриш ва реконструкция қилишда уларнинг энергия самарадорлигини таъминлаш, энергия тежайдиган технологиялардан фойдаланиш йилига 1,1 миллиард куб. метр табиий газни (946 минг тонна нефть эквиваленти) тежаш имконини бериши мумкинлиги қайд этилди.
Иштирокчилар биноларнинг энергия самарадорлигини ошириш дастурини ишлаб чиқиш ва қабул қилиш мамлакатнинг кам углеродли ривожланиш мақсадларига эришишда муҳим ҳисса қўшишини таъкидладилар.
Ўзбекистон Республикаси
Энергетика вазирлиги Матбуот хизмати
