Yoz g‘amini qishda ye, qish g‘amini yozda – degan matalni barcha yaxshi bilsa kerak. U chin ma'noda gaz ta'minoti xodimlarining faoliyatini ifodalaydi, chunki navbatdagi kuz-qish mavsumiga tayyorgarlik ishlari bahordanoq boshlab yuboriladi.
Ehtimol, oddiy shaharlik uchun soha mutaxassislarining kundalik ishlari qiziqarli tuyulmasligi mumkin. Poytaxtda gaz ta'minoti o‘z-o‘zidan bo‘lib ketadigan jarayon sifatida qabul qilinadi. «Zangori yoqilg‘i» ko‘pdan beri kundalik turmushimizning ajralmas qismiga aylangan, lekin gaz yetkazib berishda uchraydigan mayda muammolar ham aholi hayotini mushkullatiradi va qulay yashash muhitini buzadi.
Ha, gaz ta'minoti tizimi soat kabi, puxta sozlangan aniq mexanizm kabi ishlashi kerak. Shu bois ham yuzlab mutaxassislar yilning har qanday mavsumida aholiga tabiiy gaz tunu kun yetkazib berilishini ta'minlash uchun bor kuch va imkoniyatlarini ishga solib, ko‘p mehnat qiladilar.
Ayniqsa, tabiiy gaz iste'moli bir necha baravar ko‘payadigan qish mavsumida gaz ta'minoti xodimlarining faoliyati murakkablashadi. Amaliyotda ham aynan sovuq kunlarda ushbu tizimning mustahkamlanishi lozim bo‘lgan zaif tomonlari namoyon bo‘ladi. Buni poytaxtimiz misolida ham ko‘rish mumkin. O‘tgan qish mavsumi juda og‘ir keldi: erta sovuq tushdi, mijozlar soni ko‘paydi, gaz iste'moli hajmi keskin ortdi. Shu sababli «Hududgazta'minot» AJga turli hududlarda yashovchi fuqarolardan gaz ta'minotidagi uzilishlar bilan bog‘liq ko‘p murojaatlar kelib tushdi. Pandemiya ham vaziyatga salbiy ta'sir ko‘rsatdi, chunki soha xodimlari ham, boshqa fuqarolar kabi, COVID-19ni boshdan kechirdilar.
Aniqlangan kamchiliklar, fuqarolar mulohazalari va takliflari hamda barcha fors-major, ya'ni kutilmagan holatlarni tahlil qilgan holda, Toshkentda gaz ta'minoti tizimini navbatdagi kuz-qish mavsumiga tayyorlash jarayoni yanada puxta va keng ko‘lamlarda olib borilmoqda. Gaz tarmoqlarini, gaz taqsimlash punktlarini (GTP) modernizasiyalash va ta'mirlash, uch bosqichlidan ikki bosqichli gaz uzatish tizimiga o‘tish bo‘yicha bajarilgan katta hajmdagi ishlar ijobiy natijalarni bermoqda.
Diametri 1020 mm va uzunligi taxminan 8 kilometrga teng bo‘lgan gaz quvurining ishga tushirilishi poytaxt aholisi uchun katta voqea bo‘ldi. Bu kabi ob'ektni barpo etish ishlari O‘zbekistonda keyingi 40 yil ichida amalga oshirilmagan. Yangi yil arafasida boshlab yuborilgan qurilish bir necha oyda yakunlanishi kerak edi, lekin olib borilgan katta ma'rifiy ishlar hisobiga jarayon birmuncha murakkablashdi. Hususan, ushbu ob'ekt qurilishiga norozi bo‘lgan fuqarolar bilan bir necha bor uchrashuvlar o‘tkazildi. Mutaxassislar ularga olib borilayotgan ishlarning mohiyatini va yangi ob'ektning afzalliklarini batafsil izohlab berdilar.
Bugungi kunga kelib ushbu ob'ekt foydalanishga topshirilgan. Poytaxtimizning Sergeli, Uchtepa, Chilonzor, Shayxontohur va boshqa tumanlarida yashovchi ko‘plab aholi «zangori yoqilg‘i» yetkazib berish tezligining oshganligi tufayli gaz ta'minotidagi tub o‘zgarishlarni sezdilar. Ta'kidlash lozimki, Toshkent gaz ta'minoti tizimi yagona halqaga ulanganligi tufayli, aholiga gaz uzatish samaradorligi sezilarli oshdi. Raqamlarga nazar tashlasak, poytaxtimizda yashovchi qariyb 100 ming iste'molchilarning gaz ta'minoti yaxshilandi. O‘rikzor, Cho‘ponota, Oqtepa, Izza, Samarqand Darvoza, Zangiota, Suzuk ota, Novza va shu kabi boshqa yirik mahallarda gaz ta'minotidagi muammolar hal etildi.
Qish vaqtida tabiiy gaz ta'minotidagi uzilishlar Toshkent shahri Shayxontohur tumanidagi bir necha mahallarda kuzatilgan edi. Hususan, «Katta hovuz» MFY hududidagi 305 ta uylar yashovchilari keyingi bir necha yil davomida gaz ta'minoti tashkilotlariga gaz bosimining pastligi yuzasidan shikoyat qilib kelganlar. Ushbu muammoning asosiy sababi 30 yildan ortiq ishlatib kelinayotgan va ancha eskirib qolgan gaz taqsimlash punktlariga taqaladi.
Joriy yili «Hududgazta'minot» AJ «Pietro Fiorentini» Italiya kompaniyasi bilan hamkorlikda ushbu muammo mavjud hududda tajriba-sinov loyihasini amalga oshirishga kirishdilar. Bu yerda real vaqt rejimida tabiiy gaz iste'molchilarga uzatilishining barqarorligi ustidan kuzatib turishga imkon yaratadigan to‘rtta zamonaviy GTPlar o‘rnatildi. Bunday yangi tajriba natijalari bo‘yicha zamonaviy GTPlarni Toshkentning boshqa tumanlarida ham o‘rnatish rejalashtirilmoqda.
Gaz ta'minoti tizimini yaxshilash ishlari poytaxtning Bektemir tumanida ham olib borilyapti. Ushbu tumanda qator ishlab chiqarish korxonalari joylashgan, shuning uchun gaz katta hajmda iste'mol qilinadi, aholining muammolari ham aynan shu sababli yuzaga kelgan. Gaz bosimini yanada barqarorlashtirish va tarmoqdagi yo‘qotishlarni kamaytirishni ta'minlash maqsadida, «Hududgazta'minot» AJning poytaxtdagi filiali sa'y-harakatlari bilan tumandagi bir necha mahallalar ikki bosqichli gaz uzatish tizimiga o‘tkazildi. Bunday tizim katta hududda joylashgan ko‘p sonli gaz iste'molchilari mavjud shaharlar uchun tavsiya etiladi. Shu asnoda «Nurafshon», «Zilola», «Chashma», «Abay», «Bektemir», «X.Baykar», «Oltintopgan», «Majnuntol» va «SVT» kabi MFYlarida yashovchi 4,2 mingdan ortiq iste'molchilarning gaz ta'minotiga tegishli masalalari o‘z yechimini topdi.
Poytaxt tumanlari kesimidagi murojaatlar tahlili o‘tgan kuz-qish mavsumida Chilonzor va Mirobod tumanlaridagi bir necha mahallalar aholisi ham gaz ta'minotidagi muammolarga duch kelganlarini ko‘rsatdi. Shu ma'noda, metropolitenning yangi yo‘nalishlarini va yer ustidagi ko‘priklarni qurish ishlari ham mahalliy gaz tarmoqlarini birmuncha o‘zgartirishni taqozo etdi. Shuning uchun transport kommunikasiyalarini barpo etish bilan qatorda, tuman gaz tarmoqlarini ham rekonstruksiya qilishga to‘g‘ri keldi, bu esa qo‘shimcha xarajatlarni amalga oshirishni talab qildi.
Hususan, metroning Sergeli tarmog‘ini qurish davomida Chilonzor tumani «Gavhar» ko‘chasidagi D-426 mm gaz quvurini «kesish» va gazni aylana yo‘l bilan yetkazib berishga to‘g‘ri keldi. Buning natijasida «Kichik Dombirobod», «Katta Dombirobod» va «Astrobod» MFYlari aholisini gaz bilan ta'minlash masalasida muammolar paydo bo‘ldi.
Chilonzor tumani «Lutfiy» ko‘chasida ham xuddi shunday vaziyat yuzaga keldi. Yer ustidagi piyodalar o‘tish joyining qurilishi sababli gaz ta'minoti tarmog‘idan D-426 mm gaz quvuri «kesib tashlandi». Natijada Uchtepa tumanidagi 13, 14, 15, G-9A, G-9 kvartallarining gaz ta'minotida muammolar vujudga keldi.
Gaz quvurini tiklash uchun «Hududgazta'minot» AJga montaj, kapital ta'mirlash va rekonstruksiya qilish ishlariga mablag‘ ajratildi. Bu ishlar poyoniga yetib qoldi. Hozirgi vaqtda poytaxtning Chilonzor, Uchtepa, Yakkasaroy va Shayxontohur tumanlarining 15 mingdan ortiq iste'molchilari o‘z uylaridagi maishiy gaz asboblari ishlashida sezilarli ijobiy o‘zgarishlarni sezdilar.
Yunusobod tumani «Xasanboy» MFYdan «Furqat» ko‘chasigacha («Xalqlar do‘stligi» saroyi) bo‘lgan hududda ham gaz ta'minotini yaxshilash bo‘yicha katta ishlar amalga oshirildi. Bu yerda 7,5 km uzunlikda yangi gaz quvuri o‘tkazildi. Uning hisobiga TS -3 «G‘arbiy» hududining gaz ta'minoti yaxshilandi, bu esa o‘z navbatida poytaxtning Shayxontohur, Olmazor, Uchtepa va Chilonzor tumanlaridagi ko‘p qavatli uylarni issiqlik bilan ta'minlashga ijobiy ta'sir ko‘rsatadi.
Hozirgi vaqtda kichik halqa avtomobil yo‘lining «Farg‘ona yo‘li» ko‘chasi bilan kesishgan joyida gaz quvurini tiklash ishlari olib borilyapti. Bu yerda gaz ta'minotidagi muammolar avtomobil ko‘prigi qurilishi boshlanishi bilan, 2017 yilda yuzaga keldi. «Oq uy», «Fayzobod», «Vesna», «Sarikul», «Munis», «Farg‘ona yo‘li» va «S.Azimova» MFYga gaz uzatiladigan gaz quvuri umumiy gaz ta'minoti tarmog‘idan uzib qo‘yilgan edi. Shu sababli yoqilg‘i mahallalarga boshqa yo‘nalish orqali yetkazib berilgan. Gaz quvurini tiklash ishlari qariyb 5 mingdan ortiq iste'molchilarning gaz ta'minotini yaxshilashga imkon berdi.
Xulosa qilib aytganda, poytaxtda kuz-qish mavsumiga tayyorgarlik ko‘rish ishlari yakuniga yetdi. Umumiy hisobda, gaz ta'minoti mutaxassislari tomonidan poytaxtning 2814 GTPda taftish o‘tkazildi, 120 dan ortiq gaz taqsimlash punktlari yangilandi, 23 km gaz quvurlari kapital ta'mirlandi, 205,5 km gaz quvurlari bosim ostidagi havo oqimi bilan tozalandi. Asosiy e'tibor yer ustidagi kommunikasiyalarga qaratildi: 264 km dan ortiq gaz quvurlari tekshirildi va 213 km uzunlikdagi gaz quvurlari belgilangan tartibda bo‘yaldi.
Joriy yili yangi mavsumga tayyorgarlik ko‘rish ishlarining hajmi avvalgi yillarda bajarilgan ishlar hajmidan bir necha baravar ortiq ekanligini alohida ta'kidlash lozim. Bu yilgi qish mavsumida ob-havo keskin o‘zgarib ketmasligi va barcha jarayonlar belgilangan rejaga muvofiq, issiqlik manbalariga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lish, obod va qulay turmush tarzimizni saqlash asosida kechishiga umid qilib qolamiz.
«Hududgazta'minot» AJ matbuot xizmati
601
