O‘zbekiston Energetika vazirligi va “Hududgaztaʼminot” AJ ijtimoiy tarmoqlarda issiqxonalarga gaz yetkazib berishni to‘xtatish bilan bog‘liq eʼlon qilingan murojaatlarni tahlil qilib, issiqxonalarning kuz-qish mavsumida muqobil yoqilg‘i manbalariga o‘tishi — ular bilan tuzilgan shartnomalarda nazarda tutilganligini eslatib o‘tadi.
Bundan tashqari, issiqxonalar rahbarlariga xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun mavsumiy gaz cheklovlari va uni isteʼmol qilish hajmining o‘sishi paytida birinchi navbatda aholi, ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan obyektlar hamda mamlakatni elektr energiyasi bilan taʼminlaydigan issiqlik elektr stansiyalarini tabiiy gaz bilan taʼminlash maqsadida muqobil yoqilg‘i turiga to‘liq o‘tishning muhimligi tushuntirilmoqda.
Shuni ham hisobga olish kerakki, tabiiy gazning fizik va kimyoviy xususiyatlaridan kelib chiqib, kuz-qish mavsumida transportirovka qilish jarayonlari ancha murakkablashishi sababli, ushbu davrlarda aholi va ijtimoiy soha obyektlarini tabiiy gaz bilan uzluksiz taʼminlash dolzarb vazifalardan biriga aylanadi.
Yuqoridagi dalillarga asoslanib, issiqxona xo‘jaliklarida ko‘mir kabi muqobil yoqilg‘ining mavjudligi va ulardan foydalanishning ahamiyati ortib bormoqda.
Bu harakatlar nafaqat mamlakatimizning qimmatbaho tabiiy resurslardan samarali foydalanishni amalga oshirish, balki tadbirkorlar uchun ham bevosita manfaatlidir, chunki qayta tiklanmaydigan resurs hisoblangan tabiiy gazning xarajatlari oshib boradi. Bundan tashqari, issiqxonalarda samarali sanoat ishlanmalarini o‘rganish va ulardan foydalanish, nostandart gaz uskunalaridan voz kechish ham issiqxona va unda faoliyat qilayotgan odamlar xavfsizligining kafolati hisoblanadi.
Shuningdek, suvuq mavsumda issiqxonaning uzluksiz ishlashi kafolati bo‘lgan muqobil turdagi yoqilg‘ining mavjudligi tadbirkorning manfaati hisoblanadi. Shuni esda tutish kerakki, bugungi kunda muqobil turdagi yoqilg‘ining mavjudligi tabiiy gaz yetkazib berish bo‘yicha ham qoidalar talabi, ham shartnoma shartidir. Kuz-qish mavsumida tabiiy gaz yetkazib berishda kutilmagan vaziyat yuzaga kelgan taqdirda faqat zaxira yoqilg‘i turidan foydalanish tadbirkorga yetishtirilgan mahsulotni asrash imkonini berishi aniq. Buning uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarni oldindan ishlab chiqish muhimdir.
Hisob-kitoblar va mavjud amaliyot tahlillari shuni ko‘rsatadiki, ekin turi va maydoni (1 gektar uchun), mahsulot yetishtirish texnologiyasi (gidroponika) hamda tabiiy sharoiti bir xil bo‘lgan hududdagi issiqhona xo‘jaligida mavsum davomida pomidor mahsulotini yetishtirish uchun umumiy sarf harajatlar kalkulyatsiyasida tabiiy gaz va ko‘mir yoqilg‘isini ulushini hisobga olgan holda tahlil etilganida, ko‘mir yoqilg‘isida mahsulot yetishtirish tabiiy gazga nisbatan 33 foizga arzon tushishi yoki mavsum davomida 220 mln so‘mgacha qo‘shimga daromad keltirish imkoniyati yuzaga kelishi kuzatilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 20-noyabrdagi “Issiqxona komplekslarini rivojlantirish uchun qo‘shimcha shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4020-son qarorida energiyaning muqobil manbalari, energiya samarador va energiya tejamkor texnologiyalardan foydalangan holda zamonaviy issiqxona komplekslarini yaratish asosiy yo‘nalish etib belgilangan.
Shu jumladan, ushbu chora-tadbirlar Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-oktabrda “2022/2023-yillar kuz-qish mavsumiga tayyorgarlik ishlarini jadallashtirish bo‘yicha amalga oshiriladigan chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 244-son yig‘ilish bayonida nazarda tutilgan.
1632
