Бугун турмушимизда табиий газ беминнат дастёрга айланган. Улкан корхоналар фаолиятидан то, автомобиллар ҳаракатигача, таомлар пиширишдан, хонадонимиз иссиқлигигача, барчасида ушбу неъматнинг ўрни беқиёс.
Аммо айримлар табиатнинг ана шу ноёб ва қайта тикланмас заҳирасидан оқилона ва тўғри фойдаланишга эътибор бермайди. Буни кузатилаётган ис гази ва газ чақнашлари билан боғлиқ салбий ҳолатларда ҳам кўриш мумкин. Ис газидан заҳарланишнинг сабабларидан бири, аҳолининг ис гази ва унинг оқибатлари ҳақида етарли маълумотга эга эмаслиги ёки бефарқлигидир.
Ис гази қандай пайдо бўлади?
Биз фойдаланадиган газ – бу асосан метан гази ҳисобланади. 1 куб.м метан газ ёниши учун 9,5 куб.м ҳаво керак бўлади. Газ асбоби сурункали ишлатилганда, газ ускунаси ўрнатилган хонанинг эшик ва деразалари зич ёпилиши натижасида ёниш учун зарур бўладиган кислород миқдори камайиб кетади. Оқибатда газ тўлиқ ёнмайди ва ис гази келиб чиқади.
Ис гази – хонадонларимизда фойдаланиладиган табиий газ ва кўмирнинг тўлиқ ёнмаслиги натижасида ҳосил бўладиган газ. У инсон организмининг нафас йўллари ва аъзоларига кучли таъсир қилади. Нафас йўллари орқали организмни ва марказий асаб тизимини заҳарлайди. Ис гази тўпланган хоналар тезлик билан шамоллатилиши лозим.
Ис газидан заҳарланиш даражаси унинг ҳаводаги миқдори ва таъсир муддатига боғлиқ.
Енгил даражадаги заҳарланишда бош қаттиқ оғрийди, айланади, қулоқлар шанғиллайди, кўнгил айнийди, баъзан қусиш, ҳушдан кетиш кузатилади.
Ўртача даражада заҳарланганда мушаклар кучсизланади, нафас сиқилади, пульс тезлашади, артериал қон босими пасаяди, кўнгил айниб қусиш кузатилиши мумкин, ақл хиралашади, одам уйқучан бўлади. Юзида қирмизи доғлар пайдо бўлади.
Оғир даражада эса одам батамом ҳушидан кетади. Оёқлари кўкариб ёки оқариб, юзида қирмизи доғлар пайдо бўлади. Пульс тезлашади, артериал қон босими кескин пасаяди, нафас олиш секинлашади ва чуқурлашади, мушаклар бўшашади, нафас тўхтайди...
Биринчи ёрдам сифатида аввало ис газидан заҳарланган кишини зудлик билан тоза ҳавога олиб чиқиш зарур.
Юзаки нафас олишда ёки нафас олиш тўхтаб қолганда сунъий нафас олдириш, бу тадбирни бемор мустақил нафас олгунга қадар ёки рўйи-рост биологик ўлим аломатлари пайдо бўлгунгача давом эттирилади.
Баданни ишқалаш, оёқларга грелка қўйиш, қисқа вақт нашатир спиртини ҳидлатиш заҳарланиш оқибатларини тугатишга имкон беради. Заҳарланиб қолган киши зудлик билан шифохонага ётқизилиши керак.
Бемор ҳушида бўлса, тананинг юқори қисмини қисиб турувчи кийимлардан бўшатилади, иссиқ чой, қаҳва ичириш тавсия этилади.
“Ўзтрансгаз” АЖ Ахборот хизмати
1586
