2030-yilgacha Oʻzbekiston Respublikasida “yashil” iqtisodiyotga oʻtish va “yashil” oʻsishni taʼminlash dasturida belgilangan vazifalarni amalga oshirish, milliy iqtisodiyot, xususan, sanoatning kam uglerodli rivojlanishini taʼminlash maqsadida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 8-avgustdagi PQ-271-son qaroriga muvofiq, Jahon banki koʻmagida “Energetika islohotlari uchun innovatsion resurslarini qoʻllash” (iCRAFT) loyihasi amalga oshirilmoqda.
Loyiha ikki komponentdan tashkil topgan boʻlib, birinchi komponent mablagʻlari – xalqaro issiqxona gazlari savdosi simulyatsiyasini amalga oshirish maqsadida Oʻzbekistonda energetika tarif islohotlari natijasida qisqartirilgan issiqxona gazlari emissiyasini oʻlchash, hisoblash va tasdiqlashni yoʻlga qoʻyish uchun ajratilgan grant mablagʻlari hisoblanadi.
Joriy yilning 12 iyunida loyihaning “Qisqartirilgan emissiyalarni sotib olish shartnomasi” (ERPA) birinchi komponenti doirasida qisqartirilgan 500 ming tonna uglerod emissiyalari mustaqil uchinchi tomondan tasdiqlangan boʻlib, Jahon banki tomonidan 7,5 mln AQSh dollari miqdorida birinchi transh grant mablagʻlari ajratildi.
Aytish joizki, iCRAFT loyihasi Jahon banki ishtirokida Oʻzbekistonda energetika sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarni qoʻllab-quvvatlash doirasida dunyodagi birinchi moliyalash tashabbusi boʻlib, islohotlar natijasida issiqxona gazlari emissiyalarini kamaytirishga va xalqaro bozorlarda ularning maʼlum qismi savdosini yoʻlga qoʻyishga qaratilgan.
Ajratilgan mablagʻlar yuqoridagi qarorga muvofiq, respublikaning “yashil” iqtisodiyotga oʻtish jarayonini jadallashtirish, issiqxona gazlari chiqarilishini monitoring qilish (MRV) tizimini tashkil etish, energetika sohasini tartibga solish va institutsional islohotlarni amalga oshirish, quyosh panellarini oʻrnatib berish orqali ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarni qoʻllab-quvvatlashga qaratilgan pilot loyihalarni hayotga tatbiq etish, mamlakatda energiya samaradorligini oshirish, shuningdek, yangi tuzilgan Energetika bozorini rivojlantirish va tartibga solish agentligi hamda “Oʻzenergosotish” AJ faoliyatini qoʻllab-quvvatlash kabi chora-tadbirlarni moliyalashtirish uchun yoʻnaltiriladi.
Eslatib oʻtamiz, mazkur loyihani amalga oshirish boʻyicha asosiy masʼul idoralar Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi, Iqtisodiyot va moliya vazirligi, “Oʻzgidromet” hamda Strategik islohotlar agentligidir.
189
