Assalomu alaykum, hurmatli xodimlar.
Bugun mamlakatimizda aholi sonining ko‘payishi, xalq xo‘jaligining turli tarmoqlaridagi jadal rivojlanish va ularning energiyaga bo‘lgan talabi yil sayin ortib borayotgani bois mamlakatimizda energiya resurslariga bo‘lgan munosabatni o‘zgartirish ehtiyoji tug‘ilmoqda.
Mutaxassislarning fikricha, milliy iqtisodiyotning energiya sig‘imi rivojlangan davlatlarnikidan 2-2,5 baravar yuqori. Jahon tajribasi yaqqol ko‘rsatmoqdaki, yildan-yilga ortib borayotgan elektr energiyasiga bo‘lgan talabni faqat elektr energiyasi ishlab chiqarishni o‘stirish hisobiga qondirish mumkin emas. Barcha mamlakatlar, u yoki bu tarzda, uning iste’molini tartibga solish zaruratiga duch keladi.
Shu boisdan mamlakatimizda energiya resurslaridan foydalanishda isrofgarchilikni kamaytirish, iqtisodiyot tarmoqlari ob’ektlarida energiya samaradorligini oshirish, energiya resurslaridan oqilona foydalanishni tizimli yo‘lga qo‘yish maqsadida bir qator ishlar qilinmoqda.
Xususan, O‘zbekistonning energetika siyosati mamlakatning energetika xavfsizligini ta’minlashga, milliy energetika tarmog‘i salohiyatidan ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni hal etishda foydalanishga qaratilgan.
Zotan, elektr energiyasini ishlab chiqarish va yetkazib berish qanchalik ko‘paymasin, agar har bir inson iqtisodiyotda, ijtimoiy soha ob’ektlarida va uy xo‘jaliklarida energiya samaradorligini oshirish bo‘yicha doimiy ish olib bormas ekan, energiya resurslarining katta qismi isrof bo‘lishda davom etaveradi.
Ma’lumki, bugungi kunda energetika sektori har qanday mamlakat taraqqiyotining poydevoridir. Aynan shu narsa iqtisodiyotni rivojlantirish, odamlarning farovon yashashi, ta’lim, tibbiy yordam, ijtimoiy ta’minot, kommunal xizmatlar kabi muhim ijtimoiy sohalarning normal faoliyat yuritishi uchun shart-sharoit yaratish imkonini beradi.
Bu esa, tabiiyki, har birimizdan tejamkorlikni hamda energiya samarador texnikalardan keng foydalanishimizni talab qiladi.
Xo‘sh, aslida biz energoresurslarni nima uchun tejashimiz kerak?
Birinchidan, tabiatga g‘amxo‘rlik qilish uchun. Energiya samaradorligi yuqori bo‘lgan mamlakatda atrof-muhitga kamroq zarar yetkaziladi. Energiya samaradorligiga qat’iy rioya qilgan idora yoki tashkilot esa zarur bo‘lganidan ko‘ra ko‘proq resurslardan foydalanmaydi. Elektr energiyasi va suvni tejaydi.
Ikkinchidan, energiya samaradorligi tashkilot mablag‘ini iqtisod qilish va bundan ortgan mablag‘ni ishlab chiqarishni o‘stirishga yo‘naltirish imkonini beradi.
Tashkilotlarda energiyani qanday qilib samarali tejash mumkin:
Avvalo, tashkilot joylashgan binoning kirish (foye qismi), pol hamda xonalarida issiqlik o‘tkazuvchanligi past va yuqori sifatli oynali eshiklardan foydalanilishi kerak;
– energiya yo‘qotilishining oldini olish uchun yaxshi izolyatsiyalangan kirish eshiklarini o‘rnatish lozim;
– birinchi qavat polni, shuningdek, chordoq qavatini izolyatsiyalash zarur;
– fasad uchun issiqlik tejovchi materiallardan foydalanish kerak;
– ob-havo sharoitiga qarab uy isitish radiatorlari uchun suv isitishning harorati va intensivligini o‘zgartirish imkonini beradigan avtonom qozonxona bo‘lishi kerak;
– o‘lchash asboblarini o‘rnatish va ulardan foydalanish zarur;
– chiroqlarni yoqish/o‘chirish uchun kirish va zinapoyalarni harakat datchiklari bilan jihozlash lozim;
– kirish va polni yoritishda dimmerlardan foydalanish, chiroqlarni yoqish/o‘chirish davrlarini o‘lchaydigan taymerlar, yo‘lakning turli qismlarida ikki yoki uchta kalitli sxemalarni joriy etish kerak;
– ishlab chiqaruvchi asbob-uskunalar, texnologiyalarning energiya samaradorligi xalqaro talablar darajasida bo‘lishiga alohida ahamiyat qaratilishi zarur;
– xodimlar ish davomida ortiqcha yonayotgan chiroqlarni o‘chirib qo‘yishlari, foydalanilmayotgan kompyuterlarni esa “uyqu” holatiga kiritib qo‘yishlari lozim. Hisob-kitoblarga ko‘ra, birgina televizor, magnitofon va boshqa audiotizim jihozlari kutish rejimida soatiga o‘rtacha 10 vatt va oyiga o‘rtacha 7,3 kVt·soat elektr energiyasini sarflaydi. Ularni tarmoqdan to‘liq uzib qo‘yish lozim.
– hojatxonadan foydalanilganda, jo‘mrakdagi suvni burab, yopib ketish, chiroqlarni o‘chirib qo‘yishni har bir inson odatga aylantirishi kerak. Shu orqali ham bir yilda katta miqdordagi mablag‘ni tejash barobarida, ona zaminning qayta tiklanmaydigan ne’matlarni avaylab asragan bo‘lamiz;
– salomatlikni saqlash uchun kunning issiq vaqtlarida xonalarni tushlik mahalida sovitish va shamollatish, xodimlar bor paytda esa sovitgichlarni o‘chirib qo‘yish zarur.
Unutmangki, energiya resurslarini asrab-avaylash va undan tejab foydalanish madaniyati kelajak avlod oldidagi mas’uliyat hamdir.
E’tiboringiz uchun katta rahmat!
1644
