Yaqinda ijtimoiy tarmoqlarda «Bir kilogramm koʻmirdan 8 kVt⋅soat elektr energiyasi ishlab chiqarilar ekan», degan mazmunda videoxabar eʼlon qilindi. Xoʻsh, bu iddao aslida nechogʻli toʻgʻri? Chindan ham shundaymi?
«Issiqlik elektr stansiyalari» AJdan olingan maʼlumotlarga qaraganda, bugungi kunda koʻmir yoqilgʻisiga ixtisoslashtirilgan issiqlik elektr stansiyalarida mahalliy va asosan Qozogʻistondan keltiriladigan import koʻmirning omixtasidan foydalaniladi. Mazkur koʻmirlar omixtasining issiqlik berish darajasi 3 000 kkalga keltiriladi.
Ushbu bir tonna omixta koʻmirning oʻrtacha narxi olib kelish hamda yuklash xarajatlari bilan birga 425 ming soʻmni tashkil qiladi.
1 kVt⋅soat elektr energiyasi ishlab chiqarish uchun xuddi shu omixta koʻmirdan oʻrtacha 1,2–1,4 kilogramm sarflanadi. Boshqacha aytganda, 1 kilogramm omixta koʻmirdan 8 kVt⋅soat emas, balki undan qariyb 10-marta kam – oʻrtacha 0,8 kVt⋅soatgacha elektr energiyasi ishlab chiqariladi.
Demak, bir kVt⋅soat elektr energiyasi ishlab chiqarish uchun talab qilinadigan 1,2 kilogramm koʻmirning narxi 510 soʻmni, 1,4 kilogramm koʻmirning narxi esa 595 soʻmni tashkil etishini inobatga olsak, videoxabarda keltirilgan faktning xato ekanligi oydinlashadi.
Aytish kerakki, koʻmir stansiyasida elektr energiya ishlab chiqarish tannarxi tarkibida yoqilgʻi xarajatlari 60 foizni, mehnatga haq toʻlash xarajatlari 8 foizni, bino va energo uskunalarning eskirish xarajatlari 8,2 foizni, taʼmirlash xarajatlari 5 foizni, kurs farqidan zararlar 8 foizni, jalb qilingan kredit foizlari toʻlovlari 4 foizni, soliq toʻlovlari 1,5 foizni va boshqa xarajatlar 5,3 foizni tashkil qiladi.
Bugungi kunda koʻmir yoqilgʻisiga ixtisoslashtirilgan issiqlik elektr stansiyalarida elektr energiyasi ishlab chiqarish tannarxi qoʻshimcha qiymat soligʻi bilan 848,4 soʻmga tengdir.
Biz bloger va jurnalistlardan har qanday maʼlumotni eʼlon qilishdan avval qayta-qayta faktcheking qilishlarini, agar zarurat tugʻilsa, Energetika vazirligi Axborot xizmati bilan bogʻlanib, masalaga aniqlik kiritib olishlarini soʻraymiz.
Eslatib oʻtamiz: Energetika vazirligi yuqorida keltirilgan faktlarga shaxsan ishonch hosil qilishni istovchi jurnalist va blogerlar uchun mamlakatimizda koʻmir yoqilgʻisi bilan ishlovchi ikkita issiqlik elektr stansiyasiga press-tur uyushtirishga tayyor.
Oʻzbekiston Respublikasi
Energetika vazirligi Axborot xizmati.
141
