Қатор маҳаллий ва хорижий ОАВларда хўжалик юритувчи субъектларнинг табиий газдан фойдаланишини чеклаш мақсадга мувофиқ экани ҳақидаги масала кўтарилмоқда.
Ҳар йили ноябрь ойида аҳоли ва ижтимоий соҳа объектларини куз-қиш мавсумида табиий газ билан кафолатли таъминлаш мақсадида устувор категорияга кирмайдиган истеъмолчиларнинг табиий газдан фойдаланиши бўйича чекловлар киритилади.
Биринчи навбатда шуни таъкидлаш жоизки, хўжалик юритувчи субъектлар учун табиий газдан фойдалиниш бўйича киритилаётган мавсумий чекловлар ҳеч қанақасига мамлакатда табиий газ қазиб олиш ҳажми билан умуман боғлиқ эмас. Чекловлар совуқ тушиши билан энергия ресурслари истеъмоли, айниқса сутканинг маълум бир “тиғиз” пайтларида сезиларли равишда ортиши сабаб киритилиб, бу ўз навбатида газ қувурлари тизими эксплуатациясининг технологик режими бузилишига олиб келиши мумкин. Агар бошқа пайт тизим юклама ортишини уддасидан чиқаётган бўлса (истеъмол доимий равишда ортиб бормоқда), куз-қиш мавсумида юкламанинг ҳаддан зиёд ошиб кетиши давлат учун энг муҳим бўлган истеъмолчилар – одамлар ва ижтимоий объектлар, яъни шифохоналар, болалар боғчалари ва мактаблар газ таъминоти учун хавф туғдирмоқда. Зеро, ҳар қандай мамлакат учун аҳолисини иссиқлик ва газ билан таъминлашдан кўра муҳимроқ нарса йўқ.
Шунинг учун хўжалик юритиш субъектлари муқобил ёқилғи турларидан фойдаланишга ўтиш, мазкур масалага оид тегишли меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар билан ўз вақтида танишиши ва ушбу МҲҲ қоидаларини ўз вақтида бажариши даркор. Мисол учун, ғишт заводлари ва иссиқхоналар каби корхоналарга кўмирга ўтиш зарурлиги анчадан бери маълум. Бироқ янги технологияларни ўзлаштириш, кўмирдан фойдаланишга ўтиб кетганларнинг тажрибасини ўрганиш ўрнига тадбиркорлар орасида табиий газдан фойдаланиш қулайлиги ҳақида сўз юритишда давом этаётганлар талайгина.
Бундан келиб чиқадики, бизнес янги шароитларда ишлашга ўрганиши керак. Мазкур вариант аллақачон ҳисоблаб чиқилиб, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда ўз аксини топган, хўжалик юритувчи субъектлар учун газ таъминотининг мавсумий узиб қўйилиши эса 2018 йил бошидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 12 январдаги 22-сонли қарорида кўзда тутилган. Қарорда жадвалларга киритилган истеъмолчилар ёқилғи таъминотининг камайтирилмайдиган захирасига эга бўлишлари (камида 3 ой давомида эҳтиёжни таъминлаши) ва совуқ тушганда ушбу режимда ишлашга ўтишлари шартлиги назарда турилган.
Халқаро молия институтлари билан кўрилган чоралар тўғрисида алоҳида таъкидлаш жоиз. 2025 йилгача нефть ва газ саноатини ривожлантириш бўйича йўл харитаси ишлаб чиқилган бўлиб, унда табиий газдан тенг ва кафолатли фойдаланишни таъминлаш бўйича чора-тадбирлар режаси кўрсатилган. Истеъмолчи, шу жумладан, тадбиркор табиий газ етказиб берувчини танлаш ҳуқуқига эга бўлади. Бу эса истеъмолчилар ва етказиб берувчилар ўртасида бозор муносабатлари яратилишини таъминлайди.
Бу фойдаланилаётган технологияларни қайта кўриб чиқиш, муқобил энергия ва иссиқлик манбалари, масалан кўмир ёки баллонлардаги суюлтирилган газдан фойдаланган ҳолда бошқача шароитларда ишлаш механизмини ишлаб чиқишни талаб этиши тайин, бу эса мамлакатимиз иқтисодиётини изчил ривожлантиришнинг ягона йўли ҳисобланади.
Энергетика вазирлиги Матбуот хизмати
994
